بر خوشه چینان روزگارمان رحم کنیم ✍ دکتر اردشیر محمدی

این روزها که نفس سال به شماره افتاده و آفتاب عید از پس زمستان نه چندان سرد امسال در حال دمیدن است ، همچون سالهای گذشته پیاده روهای کرمانشاه در تصرف دست فروشان و دوره گردان قرار گرفته است ، دست فروشانی که برای گذران معیشت خود ناگزیرند بساط خود را در پیاده رو های شهر پهن کرده و به فراخور وسع خویش مطاعی را به مردم عرضه کنند . بساط دست فروشی حواشی تکراری دیگری را در پی دارد ، سد معبر و اجرائیات شهرداری و بگیر و ببند و ناله و نفرین و دیگر پدیده های ناخوشایندی که به گوش مردم و رسانه های ما آشناست . به راستی دست فروشی یک معضل اجتماعی و اقتصادی است اما طرح برخی موارد راجع به این پدیده لازم و ضروری به نظر می آید الف . کارشناسان ، دست فروشی را در زمره مشاغل کاذب تعریف می کنند ، می گویند شغل کاذب شغلی است که شخص در جایگاه شغلی متناسب با تحصیلات یا مهارت خود قرار نمی گیرد بر این اساس دست فروشی چون منجر به ارائه خدمات «خاص» یا عرضه یک کالا در جامعه نمی گردد به عنوان شغل کاذب شناخته می شود ، از نگاه کارشناسان مشاغل کاذب برای سلامت جامعه مضر و آسیب زاست زیرا بر میزان انگیزه و علاقه مندی نسل جوان برای کسب مدارج علمی و تحصیلات عالی تاثیر منفی داشته و این قابلیت را دارد که نظام آموزشی جامعه را دچار اختلال نماید ب. هزینه های جاری و فرعی دست فروشان قابل مقایسه با مغازه داران نیست ، دست فروشان مالیات ، عوارض ، پرداختی های سالانه به اتحادیه های صنفی ، اجاره بها ، هزینه انرژی های مصرفی همچون برق و گاز و آب و ... ندارند بالتبع قیمت کالاهای عرضه شده از سوی آنان نسبت به مغازه داران کمتر است ، طبیعتاً با توجه به وضعیت حاد معیشتی و مشکلات اقتصادی جامعه ، مردم ترجیح می دهند کالای مورد نیاز خود را از دست فروشان خریداری کنند . همین مسئله موجبات اعتراض و نارضایتی مغازه داران را فراهم می کند ، شکایت و اعتراض آنان نیز پای احرائیات و ماموران شهرداری را به پیاده روهای شهر باز می کند پ . ذهنیت عمومی جامعه نسبت به دست فروشان خصوصا جوانانی که بساط خود را در پیاده رو ها پهن می کنند با دلسوزی و ترحم همراه است ، تصور عمومی این است که این گروه از افراد جامعه کسانی هستند که از مزایای رانت و ارتباطات اجتماعی محروم بوده و ناکزیر برای گذران معیشت خود به این مشاغل روی آورده اند ، برخوردهای تندی که بعضا برای جمع آوری بساط کسب و کار این گروه صورت می گیرد و تصاویر آن نیز در فضای مجازی دست به دست می شود اذهان عمومی جامعه را مکدر می کند ، خلق چنین صحنه هایی قطعا زیبنده نظام جمهوری اسلامی و دولت انقلابی نیست . ت . «بیکاری» و «مهاجرت» دو عامل مهم رونق دستفروشی در کرمانشاه است . جوانانی که علیرغم تحصیلات دانشگاهی ، روز و شب با کابوس بیکاری مواجه اند چاره ای جز رجوع به دستفروشی ندارند اگر به دست فروشی نپردازند قطعا به سمت ناهنجاری های اجتماعی و جرائم خطرناکی همچون سرقت و توزیع مواد مخدر و .... سوق می یابند . بعلاوه مهاجرت نیز پدیده دست فروشی را در کرمانشاه مضاعف کرده است . مهاجرانی که از «فقر » و «خشکسالی» راهی شهر شده و بجز دستفروشی کار دیگری بلد نیستند . در شرایط موجود که رشد افسار گسیخته قیمت ها و تورم سرسام آور جامعه مردم را مستأصل کرده است برخورد با دست فروشان فقط به بحران های اجتماعی و امنیتی موجود دامن می زند ، برای مدیریت این پدیده در روزهای منتهی به عید و سال جدید باید تدابیر معقولانه ای اندیشیده شود . فراموش نکنیم دست فروشان ، چیزی شبیه خوشه چین های قدیم اند ، در فرهنگ دیرپای ایرانیان ، خوشه چینی و حمایت از آنان ریشه در فرهنگ و سخاوت مردمان ما دارد . آنهایی که دست شأن تنگ بود و خرمن و مزرعه ای نداشتند به دنبال دروگران راه می افتادند و خوشه های جامانده را بر می داشتند ، مشهور است که صاحبان مزرعه به دروگران دستور می دادند که شلخته درو کنند تا چیزی نصیب خوشه چینان شود/خورشید